Cảm xúc là một phần quan trọng trong cuộc sống, đặc biệt đối với trẻ nhỏ. Do đó, việc học cách huấn luyện cảm xúc cho trẻ là điều rất quan trọng. Điều này có thể giúp trẻ phát triển một cách toàn diện và làm cho cuộc sống của bé trở nên cân bằng hơn. Bài viết sẽ giúp bạn tìm hiểu về việc huấn luyện cảm xúc, giúp trẻ đối phó với những cảm xúc tiêu cực.
1. Quá trình huấn luyện cảm xúc cho trẻ
Việc huấn luyện cảm xúc cho bé yêu cầu sự quan tâm và nhạy bén từ người chăm sóc. Dưới đây là một số phương pháp tổng quan trong quá trình dạy trẻ mà bạn có thể tham khảo:
Chú ý các dấu hiệu cảm xúc của trẻ
Trẻ có thể thể hiện cảm xúc thông qua cử chỉ, khuôn mặt và ngôn ngữ cơ thể. Thay vì không chú ý đến những biểu hiện này, bạn nên nói với bé rằng bạn nhận ra sự thay đổi của con, chẳng hạn như “Bố/mẹ thấy con có vẻ hơi im lặng so với mọi ngày”.
Nếu bạn đang nghi ngờ một nguyên nhân nào đó ảnh hưởng đến cảm xúc của con, bạn có thể hỏi bé một cách nhẹ nhàng và chờ bé giải thích.
Lắng nghe, đồng cảm với cảm xúc của trẻ
Việc lắng nghe, đồng cảm là yếu tố quan trọng trong việc giúp trẻ hiểu và đối phó với những cảm xúc tiêu cực. Do đó, phụ huynh nên tạo điều kiện để trẻ có thể chia sẻ cảm xúc của trẻ một cách tự do.
Bạn có thể dành thời gian để trò chuyện với trẻ và lắng nghe những gì con muốn chia sẻ hàng ngày. Hãy sử dụng ngôn ngữ khích lệ và đồng cảm để cho trẻ biết rằng bạn ở đây để lắng nghe và chia sẻ cùng con.
Giúp trẻ mô tả cảm xúc bằng lời
Một trong những kỹ năng quan trọng trong quá trình huấn luyện cảm xúc cho trẻ là giúp bé miêu tả cảm xúc bằng lời. Các bậc phụ huynh hãy tạo ra môi trường thoải mái và không áp lực cho trẻ để trẻ có thể chia sẻ cảm xúc.
Ngoài ra, bạn hãy hướng dẫn trẻ sử dụng từ ngữ phù hợp để mô tả cảm xúc.
Ví dụ, thay vì nói "Con tức giận," bạn có thể dạy trẻ nói "Con cảm thấy không vui vì..."
Cho trẻ thời gian
Trong quá trình huấn luyện cảm xúc cho trẻ, bạn hãy đảm bảo rằng bé có không gian riêng để thể hiện cảm xúc một cách thoải mái, chẳng hạn như để con trong một căn phòng riêng và dành nhiều thời gian để trẻ có thể suy nghĩ và bày tỏ cảm xúc.
Khi con muốn chia sẻ, bạn nên học cách lắng nghe và đừng áp lực bé phải nhanh chóng nói ra những gì trẻ nghĩ ngay lập tức.
Ví dụ khi con có một cảm xúc tiêu cực như buồn, cha mẹ có thể nói với con rằng bạn ở bên cạnh nếu con muốn chia sẻ. Bạn có thể đợi con nếu con cần thời gian để suy nghĩ.
Cùng trẻ bàn luận về cảm xúc
Bạn có thể bắt đầu bằng việc đặt câu hỏi cụ thể để khởi đầu cuộc trò chuyện. Chẳng hạn như, “Khi tức giận, con thường làm gì?” “Con nghĩ rằng những hành vi trong lúc tức giận đó là đúng hay sai?”
Sau khi trẻ chia sẻ về những hành vi trong lúc tức giận, hãy khuyến khích bé tìm giải pháp để đối phó với cảm xúc đó một cách tích cực.
Bạn có thể hỏi con “Con nghĩ có cách nào khác để xử lý tình huống đó mà không tức giận?” hoặc tìm cách giải quyết vấn đề một cách xây dựng thay vì tức giận.
2. Những lưu ý trong quá trình huấn luyện cảm xúc cho trẻ
Việc huấn luyện cảm xúc cho con là một quá trình quan trọng để giúp con phát triển khả năng tự quản lý cảm xúc. Dưới đây là những lưu ý quan trọng trong quá trình này để đạt hiệu quả:
Bố mẹ cần giữ bình tĩnh với cảm xúc tiêu cực của con
Cha mẹ cần tự quản lý cảm xúc của mình trước khi có thể giúp con tự quản lý cảm xúc của mình. Trẻ cần biết rằng trẻ có thể thể hiện cảm xúc của mình mà không bị đánh giá hay phê phán.
Bố mẹ nên tạo một môi trường an toàn để con có thể chia sẻ cảm xúc một cách tự do.
Tôn trọng cảm xúc của con
Việc tôn trọng cảm xúc của con là một phần quan trọng trong việc giúp con phát triển sự tự tin và quản lý cảm xúc. Khi trẻ chia sẻ suy nghĩ của mình, cha mẹ nên coi trọng và lắng nghe con.
Điều này giúp con cảm thấy được quan tâm và khích lệ. Ngoài ra, bạn nên kết hợp hướng dẫn con cách giải quyết những cảm xúc đó một cách tích cực và lành mạnh.
Nắm bắt cơ hội để nói về những cảm xúc tiêu cực trong cuộc sống hàng ngày
Trong quá trình huấn luyện cảm xúc cho trẻ, các bậc phụ huynh nên nắm bắt cơ hội để trẻ có thể thường xuyên chia sẻ cảm xúc tiêu cực.
Khi con chia sẻ cảm xúc của mình, hãy dành thời gian để lắng nghe một cách chân thành. Cha mẹ nên tập trung vào con và không gián đoạn câu chuyện của trẻ.
Ví dụ khi Trẻ nói: "Con cảm thấy buồn vì bạn bè không chơi cùng con.". Cha mẹ có thể nói: "Có lẽ con cảm thấy buồn khi không có bạn bè. Cha mẹ có thể cùng con giải quyết tình huống này nếu con muốn."
Tiếp cận theo hướng xây dựng
Khi nói chuyện với con về cảm xúc tiêu cực, cha mẹ nên chú ý sử dụng ngôn ngữ tích cực và khích lệ. Thay vì chỉ nói về vấn đề, hãy hướng dẫn con tìm cách giải quyết hoặc nhìn nhận một cách xây dựng.
Chẳng hạn như thay vì nói “Con đừng lo lắng,” bạn có thể nói: “Chúng ta có thể nghĩ về cách giải quyết tình huống này để con cảm thấy tốt hơn.”.
Ngoài ra, cha mẹ cũng nên khuyến khích con tìm giải pháp cho vấn đề gây ra cảm xúc tiêu cực. Hãy thúc đẩy con nghĩ về cách khắc phục tình huống thay vì rơi vào tâm trạng tiêu cực.
Chẳng hạn như khi thấy con tức giận vì không hiểu bài tập. Cha mẹ có thể hỏi: “Chúng ta có thể cùng nhau tìm cách giải quyết bài tập này, con có ý tưởng gì nào?”
Làm phong phú các chiến thuật
Cha mẹ nên gợi ý và giúp con phát triển nhiều phương pháp đối phó với cảm xúc tiêu cực. Chúng có thể là việc nhờ sự trợ giúp từ người lớn, vận động thể chất, viết nhật ký, hoặc thậm chí là tham gia một hoạt động yêu thích để thư giãn.
Ví dụ: Khi con tức giận, bạn có thể hỏi: "Con muốn chơi bóng với cha mẹ để bình tĩnh trước hay muốn nói với cha mẹ về điều gì đang xảy ra?".
Bên cạnh đó, cha mẹ có thể dạy cho con các kỹ năng tự quản lý cảm xúc như thiền hoặc hít thở sâu. Khi con biết cách tự kiểm soát cảm xúc, con sẽ tự tin hơn trong việc đối phó với chúng.
Không độc đoán, ép buộc trẻ
Khi con chia sẻ cảm xúc tiêu cực, cha mẹ nên đưa ra dấu hiệu hoặc thể hiện cho con biết rằng bạn luôn sẵn sàng lắng nghe bất cứ khi nào.
Ví dụ khi Con nói: "Con không muốn đi học.". Thay vì chê trách trẻ "Phải đi học," bạn có thể nói: "Tại sao con không muốn đi học? Hãy nói cho mẹ hiểu.".
Cha mẹ cũng không nên ép buộc con chia sẻ cảm xúc của mình nếu con không muốn. Hãy tôn trọng quyền riêng tư của con và cho con thời gian nếu cần.
Cha mẹ không thể lúc nào cũng có thể ngăn chặn những cảm xúc tiêu cực của trẻ, nhưng có thể giúp trẻ học cách đối phó với những tình huống này một cách tích cực. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn có thể tham khảo cách huấn luyện cảm xúc cho trẻ, giúp trẻ có thêm sự tự tin và phát triển lành mạnh nhiều khía cạnh khác trong cuộc sống.
Xem thêm: Kỹ năng sống cho bé giúp phát triển toàn diện trong tương lai
