Trong hành trình phát triển của con, cha mẹ nên chú ý dạy trẻ tự chủ. Khả năng tự chủ và tự điều chỉnh bản thân đóng vai trò quan trọng, giúp trẻ xử lý nhiều tình huống trong cuộc sống. Ngoài ra, đây còn là nền tảng để trẻ có thể phát triển nhiều khía cạnh về mặt cảm xúc và tư duy trong tương lai. Trong bài viết này, hãy cùng tìm hiểu cách dạy con tự chủ và tự điều chỉnh bản thân.
1. Tự chủ quan trọng đến mức nào đối với trẻ?
Tự chủ là một khía cạnh quan trọng đối với sự phát triển của trẻ, giúp trẻ xây dựng tự tin. Khi trẻ biết cách đưa ra quyết định, trẻ sẽ cảm thấy tự tin và bình tĩnh xử lý nhiều tình huống.
Khi trẻ nhỏ có kỹ năng tự điều chỉnh không tốt, trẻ có thể có xu hướng học tập kém hơn. Về lâu dài, những đứa trẻ có khả năng tự chủ kém có thể có nguy cơ cao ảnh hưởng sức khỏe.
2. 12 Lời khuyên nuôi dạy con tự chủ
Việc nuôi dạy trẻ tự chủ là một quá trình yêu cầu sự kiên nhẫn, nhạy bén và quan tâm từ phía cha mẹ. Dưới đây là 12 lời khuyên trong việc dạy trẻ học tự chủ mà cha mẹ có thể tham khảo:
Giúp trẻ tránh xa cám dỗ
Một trong những phương pháp giúp trẻ có thể học cách tự chủ đó là cha mẹ có thể loại bỏ hoặc hạn chế những đồ vật khiến trẻ xao lãng.
Chẳng hạn, bạn có thể không cho trẻ chơi đồ chơi khi chưa đến giờ chơi. Đối với trẻ lớn hơn, bạn có thể cất các thiết bị điện tử gây xao lãng khi trẻ đang làm bài tập về nhà.
Tạo môi trường khuyến khích trẻ tự chủ
Cha mẹ có thể để con có quyền lựa chọn và đưa ra quyết định thay vì chỉ đạo trẻ trong mọi việc để dạy trẻ tự chủ.
Ví dụ, bạn hãy để trẻ tự quyết định menu bữa tối cho gia đình một lần trong tuần. Hoặc bạn có thể tạo cơ hội để trẻ tham gia vào việc lựa chọn và nấu các món ăn yêu thích của mình.
Luôn hỗ trợ trẻ mọi lúc
Sự hỗ trợ của cha mẹ là điểm tựa quan trọng cho trẻ trong quá trình phát triển. Dù trẻ gặp khó khăn hay thành công, cha mẹ nên ở bên con để hỗ trợ, động viên và lắng nghe.
Sự ủng hộ này giúp trẻ tự tin hơn khi đưa ra quyết định. Chẳng hạn, khi trẻ gặp khó khăn trong việc giải quyết xung đột với bạn bè, hãy lắng nghe tâm sự của con và cùng thảo luận về cách giải quyết tình huống.
Khuyến khích trẻ tham gia trò chơi
Cha mẹ nên khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể thao, trò chơi truyền thống, hoặc hoạt động nghệ thuật.
Chẳng hạn, bạn có thể để trẻ tham gia trò chơi “đóng băng”. Trẻ nhảy khi nhạc phát và đứng im khi nhạc dừng.
Trẻ sẽ phải nhảy nhanh đối với các bài hát có nhịp độ nhanh, nhảy chậm đối với các bài hát có nhịp độ chậm. Trò chơi không chỉ giúp trẻ vui vẻ mà còn là cơ hội tuyệt vời để học cách tự chủ và đưa ra quyết định.
Cho trẻ nghỉ ngơi
Để dạy trẻ tự chủ tốt hơn, cha mẹ đừng quên để trẻ nghỉ ngơi. Đây cũng là một cách để con có thể học cách tự chủ trong việc quản lý năng lượng của mình và điều chỉnh tâm trạng thoải mái.
Biến những điều “phải làm” thành những điều mà trẻ “muốn”
Thay vì áp đặt những nhiệm vụ “phải làm,” các bậc phụ huynh có thể biến chúng thành những hoạt động mà trẻ “muốn” thực hiện.
Cha mẹ có thể tìm hiểu sở thích của trẻ và tạo động lực để trẻ có thêm nguồn cảm hứng để thực hiện.
Chẳng hạn, nếu trẻ cần học bài, hãy thảo luận với con về việc học một môn con yêu thích sau khi hoàn thành. Điều này giúp trẻ tự chủ trong việc quản lý thời gian học.
Dạy trẻ tư duy đúng để giải quyết vấn đề và học hỏi từ thất bại
Cha mẹ nên dạy trẻ cách tư duy đúng đắn và khuyến khích trẻ xem xét tất cả các khả năng trước khi quyết định. Trẻ cần biết rằng từ mỗi sai lầm, mình có thể học hỏi và phát triển.
Ví dụ, nếu trẻ gặp khó khăn trong môn toán, hãy thúc đẩy con tìm hiểu các phương pháp khác thay vì nản lòng.
Nếu trẻ làm sai, đừng vội phê phán con mà hãy gợi ý để trẻ tự nhận định và khám phá các cách giải quyết khác nhau.
Giúp trẻ phát triển khả năng quan sát và ghi nhớ
Khả năng quan sát và ghi nhớ là yếu tố quan trọng trong việc dạy trẻ tự chủ. Trẻ nhỏ thường không có khả năng ghi nhớ ngắn hạn tốt như người trưởng thành.
Do đó, cha mẹ hãy khuyến khích trẻ quan sát thế giới xung quanh, chú ý đến chi tiết và ghi nhớ thông tin quan trọng. Điều này sẽ giúp con tự đưa ra quyết định và học hỏi.
Chẳng hạn, khi trẻ đi dạo trong công viên, hãy khuyến khích con quan sát thiên nhiên, hoặc khi con đọc sách, hãy thúc đẩy con ghi chú về những điểm quan trọng trong câu chuyện.
Huấn luyện cảm xúc cho trẻ
Khả năng quản lý cảm xúc là một phần quan trọng của tự chủ. Trẻ cũng cần học cách đối phó với cảm xúc tiêu cực một cách tích cực.
Chẳng hạn, thay vì vội bác bỏ suy nghĩ của trẻ khi trẻ cảm thấy thất vọng như “đừng buồn nữa”, hãy cùng thảo luận về nguyên nhân và cách giải quyết vấn đề.
Điều này sẽ giúp trẻ cảm thấy được đồng cảm và bình tĩnh xử lý vấn đề hơn.
Khuyến khích trẻ lập kế hoạch
Việc lập kế hoạch là một yếu tố quan trọng để trẻ có thể học cách kỷ luật và tự giác trong cuộc sống. Cha mẹ hãy giúp trẻ hiểu giá trị của việc xây dựng kế hoạch và quản lý thời gian.
Đồng thời, hãy khuyến khích trẻ tạo ra danh sách công việc và lập kế hoạch để hoàn thành. Chẳng hạn, cha mẹ có thể khen thưởng trẻ khi trẻ tự lên kế hoạch và thực hiện một cách nghiêm túc.
Bên cạnh đó, cha mẹ có thể gợi ý trẻ tự trò chuyện với chính mình khi giải quyết hoặc suy nghĩ một vấn đề để dạy trẻ tự chủ.
Để ý tới biểu hiện và hành động của trẻ
Khi bạn dạy con tự chủ, việc quan sát biểu hiện và hành động của trẻ rất quan trọng. Cha mẹ nên chú ý đến những thay đổi trong tâm trạng của con, cách con ứng phó với các tình huống và cảm xúc mà con trải qua.
Thay vì phớt lờ và vội bác bỏ cảm xúc của trẻ, bạn hãy chủ động hỏi trẻ và đưa ra phương pháp giải quyết phù hợp.
Ví dụ, nếu thấy con có biểu hiện tức giận hoặc lo lắng, hãy thảo luận với con về nguyên nhân và biện pháp khắc phục.
Cho trẻ thời gian để học hỏi
Trẻ thường có xu hướng nổi loạn hơn khi chúng nhận thấy cha mẹ can thiệp vào công việc cá nhân của chúng (chẳng hạn như bảo chúng phải mặc gì hoặc khăng khăng yêu cầu chúng tham gia vào một hoạt động nào đó).
Do đó, cha mẹ cần cho trẻ thời gian để học hỏi và phát triển khi học cách tự chủ. Bạn nên kiên nhẫn và thử tạo điều kiện cho con có cơ hội tham gia vào các hoạt động học tập và trải nghiệm mới.
Bên cạnh đó, bạn có thể nên khuyến khích con khám phá sở thích và phát triển kỹ năng của mình.
Chẳng hạn, bạn có thể đăng ký con vào các khóa học ngoại khóa hoặc hỗ trợ con tham gia vào các hoạt động như đọc sách, học nấu ăn, hoặc học một ngoại ngữ.
Trong quá trình phát triển của trẻ, việc giúp con phát triển khả năng tự chủ và tự kiểm soát bản thân là một nhiệm vụ quan trọng và cần nhiều thời gian.
Do đó, cha mẹ hãy luôn đặt sự quan tâm và tình yêu thương vào việc dạy dỗ trẻ nhỏ. Hãy tạo ra môi trường an toàn để con có thể tự tin thử nghiệm, học hỏi, và phát triển. Chúc cha mẹ có thể tìm được phương pháp dạy trẻ tự chủ phù hợp và giúp trẻ tiến bộ.
>>> Xem thêm: Kỹ năng sống cho bé giúp phát triển toàn diện trong tương lai
