Những điều cần biết khi dạy kỹ năng giao tiếp cho trẻ tiểu học

Từ trước đến nay, giao tiếp luôn là cầu nối quan trọng trong cuộc sống. Nắm được tầm quan trọng đó của giao tiếp, một số bậc phụ huynh đã quyết định phát triển kỹ năng giao tiếp cho trẻ tiểu học. Bài viết dưới đây sẽ gợi ý chi tiết đến cha mẹ những điều cần biết trong quá trình dạy kỹ năng giao tiếp cho những đứa trẻ.

1. Những khó khăn khi trẻ giao tiếp

Ngôn ngữ chưa trưởng thành

Ở độ tuổi của một đứa trẻ tiểu học, việc sử dụng ngôn ngữ nói chưa thành thạo và đúng đắn là điều dễ hiểu. Những câu nói được trẻ phát ra có thể là những câu chưa đầy đủ thành phần chủ ngữ – vị ngữ, từ ngữ chưa phù hợp hay dùng từ sai ngữ cảnh,…

Đây đều là những trường hợp chúng ta thường thấy ở trẻ. Lý do cho điều đó có thể bắt nguồn từ việc trẻ chưa được hướng dẫn nhiều về kỹ năng giao tiếp cũng như quá trình thực hành nói chưa nhiều.

Khó nói hoặc khó để nghe

Nói và lắng nghe có thể được coi là hai kỹ năng quan trọng nhất trong giao tiếp, dù ở bất kỳ lứa tuổi nào đi chăng nữa. Khó khăn này có thể đến từ việc trẻ bị mất tập trung, không có khả năng để hiểu một câu nói dài dòng hoặc phức tạp nào đó hoặc không biết phải diễn đạt những điều mình muốn nói như thế nào.

Muốn khắc phục được tình trạng này, chỉ có thể giúp trẻ tự rèn luyện, thực hành nói và nghe nhiều hơn, tham gia thường xuyên vào các cuộc trò chuyện bên ngoài hoặc đối thoại với cha mẹ và những người xung quanh.

Lời nói gây khó hiểu

Sẽ có nhiều khi bạn giao tiếp với những đứa trẻ tiểu học và không thể hiểu được những điều mà chúng muốn nói. Đây là tình huống không quá xa lạ do việc trẻ phát ra những câu vô nghĩa hoặc câu cụt ngủn, chẳng liên quan về câu chuyện đang nói.

Nghĩ theo một chiều hướng tích cực thì đây hoàn toàn là một điều bình thường vì chúng còn quá nhỏ và cần được phát triển kỹ năng giao tiếp nhiều hơn.

Nhưng nghiêm trọng hơn, có thể trẻ đang gặp vấn đề về giao tiếp hoặc chậm phát triển. Cha mẹ nên để ý và lưu tâm đến những trường hợp này của trẻ để khắc phục kịp thời. 

Tránh hoàn toàn các giao tiếp bằng lời nói

Đây có khả năng là dấu hiệu của một đứa trẻ mắc chứng tự kỷ hoặc ngại giao tiếp. Chúng luôn cố gắng để né tránh những tình huống sử dụng lời nói nhiều nhất có thể, vì sự e dè với người khác hoặc tự ti về khả năng giao tiếp của mình.

Để đáp lại những cuộc đối thoại đó, chúng chỉ im lặng hoặc đưa ra các cử chỉ lo sợ như cúi mặt, lắc đầu và hầu như né tránh mọi ánh mắt của những người xung quanh.

2. Nguyên tắc khi rèn kỹ năng giao tiếp cho trẻ tiểu học

Lựa chọn phương pháp phù hợp theo độ tuổi

Ở mỗi một độ tuổi, trẻ sẽ có tâm sinh lý và khả năng nhận thức khác nhau. Từ đó dẫn đến những hành động, cử chỉ và cảm xúc cũng khác nhau. Do đó, cha mẹ phải thật khéo léo áp dụng những phương pháp phù hợp theo độ tuổi của trẻ sao cho không quá khó cũng không quá dễ.

Phương pháp dạy kỹ năng giao tiếp cho trẻ tiểu học hiện nay cũng không ít, nhưng điều quan trọng nhất vẫn là sự phù hợp và khả năng tiếp thu của trẻ đối với phương pháp đó như thế nào. Một phương pháp phù hợp mới có thể dẫn dắt trẻ đến những điều tốt đẹp mà cha mẹ đang mong muốn.

Cha mẹ là tấm gương về hành vi và thái độ

Sự gần gũi và gắn bó giữa cha mẹ với trẻ được ví như một sợi dây tình thân không bao giờ đứt. Chính vì mối quan hệ gắn kết này mà việc trẻ học hỏi những kiến thức từ các bậc cha mẹ là điều không bàn cãi.

Hành vi mẫu mực của cha mẹ chính là bài học đầu đời của trẻ, góp phần không nhỏ trong việc dạy kỹ năng giao tiếp cho trẻ. Những kiến thức, kỹ năng của trẻ đa phần đều học hỏi từ tính tò mò và quan sát, vì thế những việc cha mẹ làm sẽ luôn được các trẻ ghi nhận và làm theo.

Muốn trẻ trưởng thành theo cách mà cha mẹ mong muốn thì chính cha mẹ phải là những hình ảnh tượng trưng cho điều đấy

Lời nói của cha mẹ luôn phải đi song song với hành động. Có như vậy, bạn mới có thể giáo dục trẻ một cách toàn diện nhất. 

Tuy nhiên, bất cứ cha mẹ nào cũng không thể tránh khỏi căng thẳng khi gặp khó khăn và trở ngại. Có thể những lúc này, bạn cảm thấy rất khó chịu dẫn đến những hành vi không đứng đắn. Nhưng bạn nên nhìn nhận vấn đề một cách khách quan, tự thay đổi chính bản thân mình để tiếp tục dìu dắt trẻ bước tiếp.

Thường xuyên trò chuyện với trẻ

Một đứa trẻ tiểu học sẽ không thể nào đủ nhận thức để tiếp thu được hết thảy các bài học mà cha mẹ dạy. Do đó, một lời khuyên dành cho cha mẹ là nên truyền tải mọi thông điệp đến với trẻ bằng cách trò chuyện và tâm sự thật nhẹ nhàng.

Trò chuyện càng nhiều thì trẻ sẽ càng có cơ hội làm quen với các kỹ năng giao tiếp, từ đó học cách thay đổi hành vi. Ngoài việc tiếp nhận những bài học từ cha mẹ, trẻ cũng được kích thích phát triển ngôn ngữ thông qua các cuộc trò chuyện, trong đó có ngôn ngữ nói và ngôn ngữ cơ thể. 

Trò chuyện với trẻ không có gì quá khó khăn. Cha mẹ có thể bắt đầu kể về tất cả những việc đang làm với trẻ, những gì gắn liền với gia đình và xảy ra hằng ngày.

Ví dụ, khi dắt trẻ đi bộ bên ngoài, cha mẹ có thể chỉ vào những hình ảnh xung quanh và nói “Trời hôm nay nắng quá”, “Đèn đỏ phải dừng lại”, “Chú cún con vừa chạy qua đường”,… Hãy cùng trẻ trò chuyện nhiều nhất có thể và sau mỗi câu nói, hãy để trẻ có thời gian để phản hồi lại với câu nói của bạn.

Tính cách của trẻ cũng phần nào ảnh hưởng tới cách mà trẻ giao tiếp với bạn. Bên cạnh những đứa trẻ năng động và thích nói chuyện thì cũng có một số trường hợp trẻ thích im lặng hơn. Do đó, cha mẹ cần quan tâm đến những đứa trẻ của mình nhiều hơn để có cách trò chuyện phù hợp nhất nhé.

Sự quan tâm của cha và mẹ

Sự phát triển của một đứa trẻ tiểu học cần đến rất nhiều sự quan tâm và ân cần từ cha mẹ bởi đó sẽ là môi trường đủ an toàn để chúng yên tâm học hỏi.

Hơn nữa, sự quan tâm của cha mẹ không kém phần quan trọng trong việc hình thành tính cách và dạy kỹ năng giao tiếp cho trẻ tiểu học. Những đứa trẻ ở độ tuổi tiểu học, hiểu biết về thế giới còn hạn chế và khả năng ngôn ngữ còn yếu.

Biểu hiện của trẻ thường chưa rõ ràng, lúc này cha mẹ cần chú ý sao sát hơn. Khi trẻ lớn hơn một chút và vốn từ vựng tăng lên, nhiều bậc cha mẹ bỏ qua sự quan tâm với trẻ. Tuy nhiên, đây là một suy nghĩ rất sai lầm.

Giai đoạn này cũng là giai đoạn quan trọng để trẻ lớn lên, cũng giống như người lớn, trẻ sẽ có những cảm xúc và nhu cầu riêng nhưng chưa trưởng thành. Trong thời kì này, cha mẹ hãy dành thời gian quan tâm và suy nghĩ về một số vấn đề từ quan điểm của trẻ. Đừng nên lơ là vì trẻ em là những mầm non mong manh và yếu đuối nhất. 

Rèn luyện kỹ năng giao tiếp cho trẻ là một quá trình dài, không phải ngày một ngày hai là giỏi được. Cho nên, cha mẹ hãy luôn kiên nhẫn với trẻ cũng như nắm rõ những nguyên tắc trên đây để dạy kỹ năng giao tiếp cho trẻ tiểu học một cách dễ dàng và hiệu quả hơn. 

Xem thêm:

• 10 cách để rèn kỹ năng giao tiếp cho học sinh lớp 1
• Rèn kỹ năng giao tiếp cho học sinh lớp 5 hiệu quả