Trong hành trình lớn lên của mỗi đứa trẻ, có những giai đoạn quan trọng đánh dấu sự thay đổi và phát triển vượt bậc. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng có sự tương đồng trong việc tiến bộ giữa những đứa trẻ. Một loạt các yếu tố có thể ảnh hưởng đến sự phát triển trẻ. Nếu bạn đang thấy rằng con mình chậm phát triển hơn bạn cùng trang lứa, hãy tìm đến cơ sở y tế để nhận tư vấn và hỗ trợ kịp thời.
1. Phát triển ngôn ngữ muộn
Nguyên nhân trẻ chậm phát triển ngôn ngữ
Sự chậm trễ trong việc phát triển ngôn ngữ ở trẻ không phải là hiếm. Theo Viện hàn lâm Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), chậm phát triển ngôn ngữ là tình trạng phổ biến nhất, chiếm khoảng 1/5 tổng số trẻ em.
Nguyên nhân của vấn đề này là bởi: Giao tiếp rất phức tạp. Phát triển ngôn ngữ đòi hỏi phải hiểu và nói. Ngôn ngữ tiếp nhận (hiểu) phải xảy ra trước và thường đến trước ngôn ngữ diễn đạt (nói) khoảng nửa năm.
Ví dụ nếu như trẻ mới biết đi có thể chỉ vào mũi khi bạn yêu cầu. Đó là dấu hiệu cho thấy kỹ năng ngôn ngữ của trẻ đang phát triển, ngay cả khi trẻ chưa biết nói.
Bạn có thể làm gì để khuyến khích trẻ nói chuyện?
Dưới đây là những gợi ý được các chuyên gia y tế đưa ra để thúc đẩy sự phát triển ngôn ngữ của con bạn:
- Nói chuyện với con bạn hàng ngày và sử dụng những từ ngữ gần gũi.
- Đọc sách thường xuyên và tạo thành thói quen cho trẻ.
- Có những buổi vui chơi để trẻ có thể giao tiếp với nhau.
- Đáp lại lời nói của con bằng nhiều từ hơn.
- Hát những bài hát hoặc đọc những bài thơ có vần điệu cho trẻ nghe.
2. Bé bò muộn
Nguyên nhân khiến trẻ chậm biết bò
Khi nào thì em bé bắt đầu tập bò? Điều này thường liên quan đến tính cách của trẻ. Một số bé hài lòng với bất cứ thứ gì xung quanh chúng, trong khi những đứa trẻ khác lại tò mò và thích khám phá hơn.
Theo AAP, hầu hết trẻ sơ sinh bắt đầu bò từ tháng thứ 7 đến tháng thứ 10. Tuy nhiên, nếu sau thời gian này trẻ vẫn chưa bò, ba mẹ cũng không cần quá lo lắng.
Thông thường, những em bé không biết bò sẽ sử dụng một số phương pháp khác để di chuyển, chẳng hạn như trườn bằng mông hoặc trườn sấp.
AAP cho biết: Miễn là con bạn phối hợp các động tác vận động thô, sử dụng cả hai tay và chân như nhau, thì thường không có gì phải lo lắng.
Tuy nhiên, nếu ba mẹ lo lắng về các vấn đề phát triển thần kinh vận động, hãy quan sát bé kỹ lưỡng hơn. Nếu như các cơ bắp của con thiếu sức mạnh, ba mẹ có thể nhờ sự tư vấn và thăm khám của y bác sĩ.
Bạn có thể làm gì để khuyến khích trẻ tập bò?
Để khuyến khích bé bò , hãy cho bé thời gian nằm sấp. Đây là cách tạo ra phản xạ, khuyến khích bé sử dụng cơ cánh tay để tự đứng vững.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) đã đưa ra đề xuất: Đặt một món đồ chơi hoặc đồ vật mà trẻ yêu thích ở ngoài tầm với. Điều này sẽ khuyến khích trẻ tiến tới để dành lấy đồ vật. Và ba mẹ đừng quên ăn mừng với con khi trẻ tự di chuyển và lấy được món đồ của mình. Sự cổ vũ của ba mẹ là động lực rất lớn để trẻ tiếp tục.
3. Bé chậm đi
Nguyên nhân khiến trẻ chậm biết đi
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ chậm biết đi, di truyền là một trong những lý do cơ bản. Nếu cha hoặc mẹ là người biết đi muộn thì có khả năng đứa trẻ cũng sẽ như vậy.
Ngoài ra, đôi khi những em bé lớn sẽ biết đi muộn hơn vì cân nặng. Việc xây dựng sức mạnh tập đi cần có thời gian.
Cũng như trong quá trình phát triển ngôn ngữ, tính cách đóng một vai trò quan trọng. Một số em bé hài lòng trong trạng thái hiện tại.
Trong khi đó, có những trẻ năng động, thích khám phá, việc tập đi diễn ra nhanh hơn.
Trung tâm Khoa học Y tế Đại học Texas (San Antonio) liệt kê những một số lý do liên quan đến sức khỏe khiến trẻ đi muộn:
- Cân nặng khi sinh thấp hoặc sinh non
- Bệnh kéo dài hoặc nhập viện trong thời thơ ấu
- Chậm phát triển do một số tình trạng: Hội chứng Down hoặc hội chứng rối loạn cồn trong thai nhi
- Một số vấn đề về thần kinh hoặc thần kinh cơ như tật nứt đốt sống hoặc bại não
Nếu con bạn chưa thể tự bước đi sau 15 tháng, ba mẹ có thể tìm đến bác sĩ để được hỗ trợ.
Bạn có thể làm gì để khuyến khích trẻ tập đi?
Bạn đang cho rằng xe tập đi là dụng cụ hữu ích giúp trẻ chậm phát triển tập đi? Nhưng điều này hoàn toàn ngược lại.
Trên thực tế, nghiên cứu đã phát hiện ra rằng: Trẻ sử dụng xe tập đi có thời gian tự bước đi dài hơn so với trẻ không sử dụng chúng. Ngoài ra, xe tập đi có thể tác động tiêu cực đến dáng đi và tư thế đang phát triển của trẻ.
Vậy bạn có thể làm gì để khuyến khích trẻ tập đi?
Tương tự như việc tập bò, bạn có thể khuyến khích bé tập đi bằng cách cổ vũ bé khi bé đứng dậy và cố gắng bước những bước chập chững đầu tiên.
Hãy dang tay ra và đảm bảo với con bạn rằng bạn sẽ đỡ lấy chúng nếu bị ngã. Việc tập đi con chắc chắn sẽ bị ngã, hãy an ủi và hôn chúng.
Và khi con thực hiện được một bước, rồi hai bước, ba bước, hãy cổ con như thể chúng vừa hoàn thành Tour de France. Sự phấn khích của bạn là động lực thúc đẩy to lớn với trẻ
4. Con có dấu hiệu chậm phát triển: Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Một số cha mẹ có thể bắt đầu lo lắng con mình đang chậm phát triển khi chúng không đạt được các mốc quan trọng như nói chuyện hoặc đi bộ “đúng thời điểm”. Việc chú ý đến các mốc thời gian thực sự quan trọng. Một số dấu hiệu sớm của bệnh tự kỷ có thể được phát hiện sớm, trước 12 tháng. Khi đó bác sĩ nên can thiệp sớm nhất có thể.
Tuy nhiên, khi bạn thấy trẻ có nhiều dấu hiệu bất thường, hãy tìm đến bệnh viện hoặc cơ sở chăm sóc bệnh nhi. Hãy chia sẻ cho các bác sĩ về tình trạng con của bạn để tìm được lời khuyên hoặc can thiệp trị liệu nếu có. Và nếu bạn vẫn còn băn khoăn khi gặp bác sĩ, hãy thử đến gặp thêm những chuyên gia khác để lắng nghe ý kiến.
Mỗi đứa trẻ sẽ có tốc độ phát triển khác nhau. Nếu bạn cảm thấy con mình đang chậm phát triển, đừng quá căng thẳng. Hãy tìm đến bác sĩ, chuyên gia trong ngành để được đánh giá và hỗ trợ điều trị sớm nhất để giúp con bạn phát triển khỏe mạnh và an toàn.
Hãy cố gắng phớt lờ
Nếu những người khác gây áp lực cho bạn về các mốc quan trọng, chẳng hạn như bạn bè nói: “Con của bạn vẫn chưa biết đi à?” – hãy cố gắng phớt lờ điều đó.
Hãy cố gắng không so sánh con bạn với người khác. Trong bất kỳ nhóm trẻ sơ sinh nào, đều có một đứa trẻ biết đi sớm, một đứa trẻ biết nói sớm hay những đứa trẻ làm được điều đó vào thời điểm “trung bình” và cả những đứa trẻ phát triển muộn.
